Kowal

Miasto na Kujawach, położone na południe od Włocławka. Nazwa pochodzi od osady rzemieślniczej, leżącej w pobliżu średniowiecznego grodu. Pierwotnie była ona położona na wyspie, na nieistniejącym obecnie jeziorze Krzewiata. Kowal był wspomniany w dokumencie księcia mazowieckiego Leszka, z 20 stycznia 1185 r., nadającego miejscowość kanonikom włocławskim. W osadzie istniał kościół. W połowie XIII wieku w Kowalu stał drewniany zamek grodowy. Przypuszcza się, że 30 kwietnia 1310 r. narodził się tu późniejszy król Kazimierz III Wielki. Miejscowość stała się siedzibą kasztelanii, a następnie starostwa. W latach 1327 i 1331 Krzyżacy dwukrotnie niszczą gród i osadę, a w latach 1332-1343 zajęli Kowal lokując siedzibę komtura. W 1343 r. król Kazimierz III nakazał odbudowę zamku oraz lokował miasto na prawie magdeburskim. Pod koniec XIV wieku miejscowość znalazła się we władaniu Mazowsza, od którego odzyskał ją król Władysław II Jagiełło. Do wojny z lat 1626-1629, Kowal przeżywał okres rozwoju. Miasto upadło po wielkiej wojnie północnej. Zamek popadł w ruinę; ostatecznie rozebrano go w 1791 r. Po II rozbiorze Polski w 1793 r., miasto znalazło się w Królestwie Prus. Po okresie Księstwa Warszawskiego Kowal stał się częścią Królestwa Polskiego. Za udział w powstaniu styczniowym dotknęły represjami zaborców. Od 1867 r. do w 1919 r. utracił prawa miejskie. W okresie II Rzeczypospolitej miejscowość liczyła około pięć tysięcy mieszkańców, z których blisko połowę wymordowali Niemcy w trakcie II wojny światowej. Miasto jest siedzibą dyrekcji Włocławsko-Gostynińskiego Parku Krajobrazowego.

W XVI wieku, w Kowalu istniały cztery kościoły, zamek, fortyfikacje miejskie. Do naszych czasów dotrwał jedynie kościół farny św. Urszuli. Parafia istniała już w XII wieku. Obecny, pierwotnie renesansowy budynek, powstał w latach 1604-1608, ufundowany przez Piotra Tylickiego, biskupa krakowskiego urodzonego w Kowalu. Świątynię dwukrotnie powiększano w XIX wieku, nadając jej cechy klasycystyczne. W prezbiterium zachowały się fragmenty budowli w późnogotyckiej. Wystrój głównie barokowy i klasycystyczny z XVIII i XIX wieku. Zabudowa miasta pochodzi z XIX i XX wieku. Na cmentarzu, stoi neogotycka kaplica grobowa rodziny Kretkowskich.